Tôi tên là Yamadata Shukoh, trực thuộc Khoa giảng viên ngành Kỹ thuật xét nghiệm y học – Trường Đại học Y khoa Tokyo Việt Nam. Đây là bài viết thứ 2 của tôi trong chuyên mục này.

Trong bài viết trước, tôi đã giới thiệu rằng các Kĩ thuật viên xét nghiệm y học của Nhật Bản làm việc trong những lĩnh vực rất rộng. Trong bài viết này, tôi xin giới thiệu với các bạn một trong số những công việc không nằm trong các cơ sở y tế của Kỹ thuật viên xét nghiệm y học.

Hiện nay, không chỉ ở Nhật Bản mà ở bất cứ quốc gia nào, mọi người dành rất nhiều sự quan tâm đối với thực phẩm chức năng, có quá nhiều thông tin đan xen về những thực phẩm chức năng đang được bán trên thị trường. Kĩ thuật viên xét nghiệm y học cũng làm việc cả trong lĩnh vực thực phẩm chức năng đấy các bạn ạ.

Chẳng hạn, ở Nhật từ xa xưa đã sử dụng các loại gia vị như “Miso” (một loại tương của Nhật), “Shoyu” (xì dầu). Người ta để 1 trong rất nhiều các loại tương trong thời gian dài, làm cho nó lên men để tạo nên loại tương có màu đỏ là “Akamiso”. Người ta nói rằng ở khu vực sản xuất tương màu đỏ này có ít người mắc bệnh tiểu đường, nhưng những Kĩ thuật viên xét nghiệm y học đã tham gia để chứng minh điều này một cách khoa học. Các kĩ thuật viên xét nghiệm là những người đo chỉ số đường huyết trong các đợt kiểm tra sức khỏe cho những người sống ở khu vực hay ăn tương màu đỏ Akamiso.

Ngoài ra, còn có các Kĩ thuật viên xét nghiệm khác phát hiện và đo lường các chất có hiệu quả đối với bệnh tiểu đường ở trong các công ty sản xuất bia rượu.

Tương màu đỏ Akamiso được lên men trong thời gian dài sẽ chứa rất nhiều sắc tố màu nâu “melanoid”, các kĩ thuật phân tích trong xét nghiệm lâm sàng đã làm sáng tỏ một cách khoa học rằng melanoid tác động lên tuyến tụy để thúc đẩy bài tiết insulin giúp giảm lượng đường trong máu.

Hơn nữa, nếu oxy hoạt tính trong cơ thể sống tăng quá mức cần thiết, các tế bào bình thường sẽ bị tổn thương do tác động của quá trình oxy hóa và khử trùng, gây ra nhiều bệnh khác nhau.

Polyphenol được biết đến như một chất có tác dụng ức chế hoạt động của oxy hoạt tính này, vì thế mà loại rượu vang đỏ có chứa nhiều Polyphenol là thức uống rất được yêu thích.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu và kĩ thuật viên trong lĩnh vực xét nghiệm lâm sàng chỉ ra một cách khoa học rằng Proanthocyanidin có trọng lượng phân tử thấp hơn được cơ thể hấp thụ tốt hơn so với Polyphenol.

Người ta cũng thấy rằng Proanthocyanidin này có nhiều trong loài nho dại. Nếu dùng nho dại làm nguyên liệu để ủ trong thời gian dài có thể tạo nên anthocyanidin (Proanthocyanidin với mức độ trùng hợp thấp) dễ hấp thụ hơn.

Các kỹ thuật xét nghiệm cũng được sử dụng để nghiên cứu sự hấp thụ, tác dụng và cả vị đắng của nho dại trong các thử nghiệm trên động vật.

Những năm gần đây xuất hiện rất nhiều loại thực phẩm chức năng được bày bán. Có những trường hợp uống quá liều hoặc kết hợp uống cùng thuốc điều trị kê đơn của bệnh viện gây ra những tác dụng phụ. Kĩ thuật viên xét nghiệm y học chính là những người phối hợp với dược sỹ, chuyên gia dinh dưỡng để phân tích các trường hợp như vậy.

Như vậy, lĩnh vực thực phẩm chức năng cần nguồn nhân lực có kiến thức khoa học chuẩn xác để thực hiện công việc chứng minh tác dụng của các thực phẩm chức năng một cách khoa học và đưa ra các lời khuyên để sử dụng các thực phẩm này một cách đúng đắn. Cũng vì thế mà Hiệp hội an toàn thực phẩm Nhật Bản đã tạo ra hệ thống cấp bằng chứng nhận “Kĩ thuật viên quản lý thực phẩm chức năng”. Trong số những người đạt được bằng chứng nhận này có rất nhiều Kĩ thuật viên xét nghiệm y học.

こんにちは ‼

臨床検査学科の山舘周恒（Yamadate　Shukoh）です。このコラムを担当するのは２回目です。

前回は、日本の臨床検査技師が医療分野で非常に広範囲な仕事をしていることを紹介しました。今回は、医療機関以外での臨床検査技師の仕事の一つを紹介します。

日本に限らず、どこの国でも健康食品への関心は非常に高く、いろんな情報が飛び交ってさまざまなサプリメント（supplement）も発売されていますが、この分野でも臨床検査技師が働いています。

例えば、日本には古くからの調味料に“味噌（miso）”や“醤油（Soy sauce）”があります。その味噌の一種に長期間熟成して作る“赤味噌(dark brown miso)”があります。この赤味噌を作っている地域では糖尿病患者が少ないと言われていましたが、それを科学的に立証する仕事にも臨床検査技師が関わっています。赤味噌をよく食べる地域の健康診断で血糖値を測定するのは臨床検査技師の仕事ですが、それ以外にも醸造会社でその効果を示す物質の検出や測定をしている臨床検査技師もいます。長時間熟成した赤味噌には褐色色素の“メラノイド（melanoid）”が豊富に含まれていて、それが膵臓に作用して血糖値を下げるインスリン(insulin)の分泌を促進することを科学的に明らかにする仕事にも臨床検査の分析技術が貢献しました。

　また、生物の体内で活性酸素(reactive oxygen)が必要以上に増えると、その酸化・殺菌の作用によって正常な細胞が傷つけられてしまい、様々な病気の要因になることが分かっています。この活性酸素の働きを抑える効果がある物質としてポリフェノールが知られるようになり、このポリフェノールを多く含む赤ワインが好んで飲まれています。しかし、臨床検査の分野の研究者や技術者が調べたところポリフェノールよりも低分子のプロアントシアニジンのほうが体内への吸収が良いことが科学的に明らかになっています。そして、このプロアントシアニジンは野生の“山ぶどう(wild grapes)”に多く含まれていることも分かりました、さらに、それを原料にして長時間醸造するとさらに吸収されやすい低重合アントシアニジン（proanthocyanidins with a low degree of polymerization）ができることも分かってきました。動物実験でそれらの吸収や効果、さらにその渋み(bitterness)の研究にも臨床検査の技術が使われています。

　さらに、近年はさまざまなサプリメントが発売されていますが、その飲みすぎや病院から出された薬との飲み合わせで副作用が出る場合もあることが明らかになってきています。薬剤師や栄養士と協力してその分析を担当しているのも臨床検査技師です。

このように健康食品の分野において、正しい知識をもってその効果を科学的に立証する仕事や正しい摂取についてアドバイスする人材が必要になり、日本食品安全協会という団体が“健康食品管理士(Functional food consultant)”とう認定資格制度を作りました。この認定制度の運用にも臨床検査技師が関わり、資格取得者には多くの臨床検査技師が含まれています。

Thầy Yamadate có kinh nghiệm công tác tại Khoa xét nghiệm y học tại bệnh viện thuộc trường đại học của Nhật Bản.

Từ khoảng 10 năm trước thầy bắt đầu kiêm nhiệm làm giảng viên giảng dạy tại khoa Y và Khoa kỹ thuật xét nghiệm y học.

Đề tài tốt nghiệp đại học của thầy là “Tốc độ phản ứng của enzym”, vì vậy kể từ khi tốt nghiệp đại học, một thời gian dài trong lĩnh vực xét nghiệm y học, thầy đã tham gia vào chuẩn hóa các phương pháp đo hoạt động của enzym trong máu.

Trong quá trình làm việc nghiên cứu chuẩn hóa phương pháp đo enzym γ-GT, một kỉ niệm đáng nhớ của thầy là quyết định hệ số hấp thụ ánh sáng mol của 5-amino-2-nitorobenzoate (một loại amino axit) đã được Hội liên hiệp hóa học lâm sàng quốc tế chọn là phương pháp chuẩn.

Tại Trường Đại học Y khoa Tokyo Việt Nam, thầy phụ trách giảng dạy môn Hóa học lâm sàng và bộ môn Tổng quan thiết bị xét nghiệm y học. Đồng thời, tại Trường Đại học Khoa học tổng hợp nhân sinh (Nhật Bản), thầy giảng dạy môn Hóa học và Khoa học đánh giá thực phẩm chức năng.

Thông điệp thầy muốn nhắn nhủ tới các bạn sinh viên là “Hãy cùng nhau học tập các môn khoa học để bảo vệ sức khỏe của con người nhé!”

私は日本で大学病院の臨床検査部に勤めていました。１０年ほど前から医学部や保健学部臨床検査学科で兼任の教員もしていました。若い頃、学位テーマで酵素反応速度論を研究していたので、その後、臨床検査分野でも血液の酵素活性の測定法を標準化する仕事に永く関わってきました。γ-GTの日本の標準測定法を作成したときは、基準となる物質5-amino-2-nitorobenzoateのモル吸光係数を決定し、その数値が国際臨床化学連合の標準法に採用されたのが大きな思い出です。

東京健康科学大学ベトナムでは臨床化学（Clinical　Chemistry）と臨床検査機器総論（Laboratory　Instrumentation）を、日本の人間総合科学大学では化学と機能性食品評価科学を担当しています。

 一緒にヒトの健康を守るサイエンスの勉強をしましょう。